Czy kapsułki żelatynowe są jedną z najpowszechniejszych form podawania leków i suplementów diety? Chociaż ciężko o dokładne statystyki, to nie ma wątpliwości, że właśnie ta postać leków i suplementów diety jest jedną z tych, którą w ich produkcji stosuje się najczęściej.
Jakie są rodzaje żelatynowych kapsułek, jak wygląda proces ich produkcji, gdzie są wykorzystywane i jakie mają zalety?
Najważniejsze wnioski
- Kapsułki żelatynowe są optymalną formą dawkowania leków oraz suplementów diety — zapewniają efektywne dostarczenie składników aktywnych.
- Ich jakość determinuje biodostępność i skuteczność działania składników produktów leczniczych (farmaceutyków) i spożywczych (suplementów diety).
- Dostępność różnych rodzajów kapsułek daje dużą elastyczność w doborze formulacji (postaci) preparatu i pozwala na bardzo dokładne dozowanie składników aktywnych.
Czym są i jakie mają zastosowania?
Kapsułki żelatynowe to polimerowe osłonki o kontrolowanych właściwościach fizycznych i chemicznych. Produkowane z myślą o wypełnieniu ich wnętrza substancjami aktywnymi — są dostosowane do różnych postaci składników — proszków, granulatów, zawiesin lub roztworów.
Uniwersalne właściwości pustych kapsułek żelatynowych umożliwiają stosowanie różnych formulacji. Głównym zadaniem kapsułek jest ochrona substancji przed czynnikami zewnętrznymi oraz ich optymalne uwalnianie w docelowym miejscu układu pokarmowego.
Definicja i budowa
Kapsułki żelatynowe składają się z osłonki i wypełnienia.
Osłonka produkowana jest na bazie żelatyny zwierzęcej (hydrolizowanego kolagenu), glicerolu (plastyfikatora) oraz wody. Dodatkowo możliwe jest stosowanie barwników i substancji stabilizujących.
W przypadku kontraktowej produkcji leków i suplementów diety w Eubioco dostępne są puste kapsułki żelatynowe bez zabarwienia (transparentne) lub kolorowe (białe, czerwone, zielone, niebieskie, różowe i czarne).
Budowa kapsułki zapewnia szczelność, a jej prosty skład eliminuje interakcje pomiędzy osłonką a zawartością produktu.
Zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym
Kapsułki żelatynowe są szeroko stosowane w produkcji leków. Sprawdzają się szczególnie w przypadku substancji wrażliwych na wilgoć, światło i tlen. Chronią zawartość i zapewniają jej stabilność.
W farmacji puste kapsułki żelatynowe wykorzystuje się do:
- produkcji wieloskładnikowych produktów leczniczych,
- leków o kontrolowanym uwalnianiu,
- preparatów zawierających oleje i witaminy rozpuszczalne w tłuszczach,
- podawania substancji czynnych o nieprzyjemnym smaku.
Zalety kapsułek żelatynowych
- Szybkie uwalnianie substancji aktywnych w układzie pokarmowym.
- Optymalna ochrona zawartości przed środowiskiem zewnętrznym (tlen, światło, wilgoć).
- Optymalne uwalnianie w zależności od budowy otoczki (natychmiastowe lub kontrolowane).
- Elastyczność formulacji — możliwość wypełnienia kapsułki żelatynowej różnego rodzaju substancjami.
- Łatwość połykania dzięki gładkiej powierzchni.
- Maskowanie smaku i zapachu substancji leczniczych.
- Precyzyjne dawkowanie substancji czynnych.
Kapsułki żelatynowe vs. celulozowe vs. tabletki
Tabletki, kapsułki żelatynowe czy celulozowe — które rozwiązanie jest lepsze? Niestety nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. Aby dobrać najlepszą formę leku lub suplementu diety należy zwrócić uwagę na specyfikę użycia dostępnych opcji.
Kapsułki żelatynowe rozpuszczają się szybciej w układzie pokarmowym, co naturalnie przekłada się na szybsze uwalnianie substancji czynnej. W porównaniu do tabletek mają gładszą powierzchnię, a ich przyjmowanie nie powoduje potencjalnych trudności.
Kapsułki celulozowe (HPMC) stanowią alternatywę dla osób eliminujących składniki odzwierzęce. W porównaniu do żelatynowych mogą jednak wykazywać wyższą przepuszczalność wilgoci.
Wybrana forma jest jednym z czynników wpływających na cenę leków i suplementów diety, ale także na ich biodostępność, a tym samym skuteczność działania.
Rozmiary kapsułek żelatynowych
W produkcji leków i suplementów diety wykorzystujemy różne rodzaje kapsułek żelatynowych.
Szczegółowe informacje na temat parametrów każdego z nich znajdują się w tabeli.
| Kapsułki żelatynowe — rozmiary | |||
| Rozmiar | Pojemność (ml) | Średnica (mm) | Długość (mm) |
| Kapsułki żelatynowe 000 | 1,37 | 9,91 | 26,14 |
| Kapsułki żelatynowe 00 | 0,95 | 8,53 | 23,30 |
| Kapsułki żelatynowe 0 | 0,68 | 7,64 | 21,70 |
| Kapsułki żelatynowe rozmiar 1 | 0,50 | 6,91 | 19,40 |
| Kapsułki żelatynowe rozmiar 2 | 0,37 | 6,35 | 18,00 |
| Kapsułki żelatynowe rozmiar 3 | 0,30 | 5,83 | 15,90 |
| Kapsułki żelatynowe rozmiar 4 | 0,21 | 5,31 | 14,30 |
| Kapsułki żelatynowe rozmiar 5 | 0,13 | 4,91 | 11,10 |
Rodzaje kapsułek
Miękkie
Miękkie kapsułki żelatynowe są jednoczęściowe i elastyczne. Wypełnia się je płynami lub zawiesinami. Doskonale nadają się do substancji lipofilowych (rozpuszczalnych w tłuszczach).
Twarde
Kapsułki twarde składają się z dwóch części: korpusu i wieczka. Stosuje się je do substancji sypkich i granulatów.
Czy kapsułki żelatynowe są szkodliwe?
Kapsułki żelatynowe są w pełni bezpieczne. Ich produkcja podlega surowym standardom.
Podsumowanie
Kapsułki żelatynowe są sprawdzonym rozwiązaniem od lat stosowanym w produkcji leków i suplementów diety. Ich jakość, szybkie uwalnianie substancji aktywnych i uniwersalne zastosowanie to cechy, które są niezastąpione na rynku produkcji środków przeznaczenia farmaceutycznego i spożywczego.
Dbałość o każdy element produktu składa się na najwyższą jakość finalnego preparatu.
FAQ
Czym się różni kapsułka od tabletki?
Kapsułki składają się z osłonki (najczęściej żelatynowej), która jest wypełniona substancją czynną. Tabletki to sprasowane mieszaniny substancji czynnych i pomocniczych.
Jaki jest cel stosowania kapsułek żelatynowych?
Kapsułki żelatynowe maskują nieprzyjemny smak lub zapach leku, chronią substancję czynną przed czynnikami zewnętrznymi oraz umożliwiają kontrolowane uwalnianie substancji w organizmie.
Czy kapsułki żelatynowe są zdrowe?
Kapsułki żelatynowe są bezpieczne i dobrze tolerowane przez organizm. Żelatyna to naturalny składnik pochodzenia zwierzęcego, praktycznie pozbawiony właściwości alergizujących.
Ile czasu rozpuszcza się kapsułka żelatynowa?
Czas rozpuszczania kapsułki żelatynowa zależy od jej składu i warunków fizjologicznych, ale zazwyczaj wynosi od kilku do kilkunastu minut.
Czy do kapsułek żelatynowych można wlewać płyny?
Tak, miękkie kapsułki żelatynowe są przeznaczone do wypełniania płynnymi substancjami czynnymi.
Czy kapsułki żelatynowe można rozgryzać?
Nie zaleca się rozgryzania kapsułek żelatynowych, ponieważ osłonka chroni substancję czynną i zapewnia jej właściwe uwalnianie w organizmie.
Bibliografia
- Dobrzyński, Ł. J., Zagoda, M. M. (2010). Biopolimery naturalne jako substancje pomocnicze w technologii dawkowanej postaci leku typu kapsułka. Część I. Miękkie kapsułki żelatynowe jako nowoczesna i efektywna forma produktu leczniczego. Polimery w Medycynie, 40(2), s. 11-19.
- Haznar, D., & Garbacz, G. (2009). Wybrane aspekty technologii leków o modyfikowanym uwalnianiu. Farm Pol, 65(10), s. 747-757.
- Bauer, K.H., Frömming, K.-H, Führer C. (2011). Technologia postaci leku z elementami biofarmacji. Wrocław: MedPharm Polska.
- Pluta, R., Jankowski, A., & Han, S. (2009). Technologia produkcji kapsułek miękkich. Farm. Przegl. Nauk, 1, 28-31.